हिंदी गद्य की प्रमुख रचनाऐं और उनके लेखक

परीक्षाओं में हिंदी गद्य की रचनाओं, उनकी विधाओं और उनके लेखकों के बारे में अक्सर पूछा जाता है। इस आर्टिकल में हिंदी गद्य की रचनाओं (विधा सहित) और उनके लेखकों के नाम दिये गये हैं।

रचनाविधालेखक
अंजलि 2006काव्यरामकुमार वर्मा 
अन्तर्नादगद्य-काव्यवियोगी हरि
अन्धा युगकाव्यधर्मवीर भारती
अँधेर नगरीनाटकभारतेन्दु हरिश्चन्द्र
अम्बपालीनाटकरामवृक्ष बेनीपुरी
अगहन-माहात्म्यब्रजभाषा गद्यबैकुण्ठमणि शुक्ल
अजातशत्रुनाटकजयशंकर प्रसाद
अतीत के चलचित्ररेखाचित्रमहादेवी वर्मा
अथाह सागरआलोचनाजयप्रकाश भारती
अध्ययन और आस्वादआलोचनागुलाबराय
अनन्त आकाशआलोचनाजयप्रकाश भारती
अनामदास का पोथाउपन्यासहजारीप्रसाद द्विवेदी
अपनी खबरआत्मकथापाण्डेय बेचन शर्मा ’उग्र’
अर्द्धनारीश्वरनिबन्धरामधारीसिंह ’दिनकर‘
अशोक के फूलललित-निबन्धहजारीप्रसाद द्विवेदी
अष्टयामब्रजभाषा गद्यनाभादास
आँधीकहानीजयशंकर प्रसाद
आकाशदीपकहानीजयशंकर प्रसाद
आत्मकथाआत्मकथाडाॅ0 राजेन्द्र प्रसाद
आत्मज्ञान और विज्ञानउपदेशविनोबा भावे
आधुनिक हिन्दी-साहित्यआलोचनालक्ष्मीसागर वाष्र्णेय
आधुनिक हिन्दी-साहित्य की भूमिकाआलोचनालक्ष्मीसागर वाष्र्णेय
आचरण की सभ्यतानिबन्धसरदार पूर्णसिंह
आलोचक रामचन्द्र शुक्लसमीक्षागुलाबराय
आवारा मसीहाजीवनीविष्णु प्रभाकार
इन्दुमतीकहानीकिशोरीलाल गोस्वामी
इन्द्रजालकहानीजयशंकर प्रसाद
इतिहास के पन्नों परआलोचनाभगवतशरण उपाध्याय
इतिहास साक्षी हैनिबन्धभगवतशरण उपाध्याय
उजली आगनिबन्धरामधारीसिंह ’दिनकर’
उद्यानउपदेशवियोगी हरि
उस पार के पडोसी यात्रावृत्तकाका कालेलकर 
उसने कहा थाकहानीचन्द्रधर शर्मा ’गुलेरी’
एक धूँट नाटकजयशंकर प्रसाद
कंकालउपन्यासजयशंकर प्रसाद
कनुप्रियाकाव्यधर्मवीर भारती
कबीर आलोचनाहजारीप्रसाद द्विवेदी
कर्बलानाटक प्रेमचन्द्र
कर्मभूमिउपन्यासप्रेमचन्द्र
कलकत्ता से पीकिंगयात्रावृत्तभगवतशरण उपाध्याय
कलम का सिपाहीजीवनीअमृतराय
कलिकौतुकनाटक प्रतापनारायण मिश्र
कल्पलतानिबन्धहजारीप्रसाद द्विवेदी
कवि प्रसाद का आँसू व अन्य कृतियाँआलोचनाविनयमोहन शर्मा
कहनी- अनकहनीनिबन्धधर्मवीर भारती
कामायनीमहाकाव्यजयशंकर प्रसाद
काव्य के रूपकाव्य शास्त्रगुलाबराय
कुछनिबन्ध-संग्रहपदुमलाल पुन्नालाल बख्शी
कुछ फीचर कुछ एकांकीएकांकीभगवतशरण उपाध्याय
कुछ बिखरे पन्नेनिबन्धपदुमलाल पुन्नालाल बख्शी
कुछ विचारनिबन्धप्रेमचन्द्र
कुटजललित- निबन्धहजारीप्रसाद द्विवेदी
कुरूक्षेत्रकाव्यरामधारीसिंह ’दिनकर’
क्या भूलूँ क्या याद करूँ?आत्मकथाहरिवंशराय बच्चन
कुल्लीभाटव्यंगय’निराला’
क्या लिखूँनिबन्धपदुमलाल पुन्नालाल बख्शी
खून के छींटेलेख- सग्रहभगवतशरण उपाध्याय
गंगा विनोबा भावे
गबनउपन्यासप्रेमचन्द्र
गांधी जी का आदर्शउपदेशवियोगी हरि
गांधी जी की देननिबन्धडाॅ0 राजेन्द्र प्रसाद
गाँव सुखी हम सुखीनिबन्धविनोबा भावे
गिरती दीवारेंउपन्यासउपेन्द्रनाथ ’अश्क’
गीता-प्रवचननिबन्धविनोबा भावे
गुनाहों का देवताउपन्यासधर्मवीर भारती
गुरू नानकदेवजीवनीहजारी प्रसाद द्विवेदी
गेहूँ और गुलाबनिबन्धरामवृक्ष बेनीपुरी
गोदानउपन्यासप्रेमचन्द्र
ग्यारह वर्ष का समयकहानीरामचन्द्र शुक्ल
चन्द्रकान्ताउपन्यासदेवकीनन्दन खत्री
चन्दगुप्तानाटकजयशंकर प्रसाद
चन्द छनद बरनन की महिमाखडीबोली गद्यकवि गंग
चलो चाँद पर चलेविज्ञानजयप्रकाश भारती
चारू चन्द्र- लेखउपन्यासहजारीप्रसाद द्विवेदी
चिन्तामणिनिबन्धरामचन्द्र शुक्ल
चिता के फूलकहानीरामवृक्ष बेनीपुरी
चित्रलेखाउपन्यासभगवतीचरण वर्मा
चिर तारूण्य की साधनानिबन्धविनोबा भावे
चैरासी वैष्णवन की वात्र्ताब्रजभाषा गद्यगोकुलनाथ
छद्मयोगिनीनाटकवियोगी हरि
जंगल के बीचशिकार-साहित्यश्रीराम शर्मा
जंजीरें और दीवारेंसंस्मरणरामवृक्ष बेनीपुरी
जनमेजय का नागयज्ञ जयशंकर प्रसाद
जीवन और शिक्षणनिबन्धविनोबा भावे
जीवन का काव्यनिबन्धकाका कालेलकर
जीवन-लीलाआत्मचरितकाका कालेलकर
झलामलाकहानीपदुमलाल पुन्नालाल बख्शी
ठण्डा लोहाकाव्यधर्मवीर भारती
ठलुआ क्लबनिबन्धगुलाब राय
ठूँठा आमनिबन्धभगवतशरण उपाध्याय
ठेले पर हिमालयनिबन्धधर्मवीर भारती
तरंगीगद्य-काव्यवियोगी हरि
तरंगिणीधार्मिक निबन्धवियोगी हरि
तितलीउपन्यासजयशंकर प्रसाद 
त्रिवेणीआलोचनारामचन्द्र शुक्ल
दृष्टिकोणनिबन्धविनयमोहन शर्मा
दुनिया रंगबिरंगी जयप्रकाश भारती
देश हमारा देश हमारा जयप्रकाश भारती
ध्रुवस्वामिनीनाटक (ऐतिहासिक)जयशंकर प्रसाद
नदी प्यासी थीनाटकधर्मवीर भारती
नवरसआलोचनागुलाबराय
नहुषनाटकगोपालचन्द्र गिरिधरदास
नर से नारायणनिबन्धगुलाबराय
नाथ सम्प्रदायआलोचनाहजारीप्रसाद द्विवेदी 
नासिकेतोपाख्यानआख्यानसदय मिश्र
निराला की साहित्य-साधनाआलोचनाडाॅ0 रामविलास शर्मा 
नीड का निर्माण फिरआत्मकथाहरिवंशराय बच्चन
निर्मलाउपन्यासप्रेमचन्द
नीरजाकाव्यमहादेवी वर्मा
नीहारकाव्यमहादेवी वर्मा
पंचांग-दर्शनज्योतिषमथुरानाथ शुक्ल
पंचपात्रनिबन्धपदुमलाल पुन्नालाल बख्शी
पगलीगद्य-काव्यवियोगी हरि
पतितों के देश मेंउपन्यासरामवृक्ष बेनीपुरी
पथ के साथीरेखाचित्रमहादेेवी वर्मा
पद्मवननिबन्धपदुमलाल पुन्नालाल बख्शी
पद्मपुराणभाषानुवाददौलतराम
परशुराम की प्रतीक्षाकाव्यरामधारीसिंह ’दिनकर’
परीक्षा-गुरूउपन्यासलाला श्रीनिवासदास
पश्यन्तीनिबन्धधर्मवीर भारती
पाव भर आटानिबन्धवियोगी हरि
पुण्य स्मरणसंस्मरणहरिभाऊ उपाध्याय
पुरस्कारकहानीजयशंकर प्रसाद
पूस की रात कहानीप्रेमचन्द
पृथ्वीराज की आँखेंएकांकीडाॅ0 रामकुमार वर्मा
पैरों में पंख बाँधकर यात्रारामवृक्ष बेनीपुरी
प्रतापलहरीकाव्यप्रतापनारायण मिश्र
प्रबन्ध पारिजातनिबन्धपदुमलाल पुन्नालाल बख्शी
प्रबन्ध प्रभाकरनिबन्धगुलाबराय
प्राणों का सौदाशिकार-साहित्यश्रीराम शर्मा
प्रार्थनागद्य-काव्यवियोगी हरि
प्रेम की वेदीनाटकप्रेमचन्द
प्रेम-पथिक काव्यवियोगी हरि
प्रेमसागरकथालल्लूलाल
प्रेमांजलिकहानीप्रेमचन्द
फोर्ट विलियम काॅलेजआलोचनालक्ष्मीसागर वाष्र्णेय
बर्फ की गुडियाबाल-साहित्यजयप्रकाश भारती
बाणभट्ठ की आत्मकथाउपन्यासहजारीप्रसाद द्विवेदी
बापू की झाँकियाँसंस्मरणकाका कालेलकर
बापू के आश्रम मेंसंस्मरणहरिभाऊ उपाध्याय
बिखरे पन्नेसंस्मरणात्मक निबन्धपदुमलाल पुन्नालाल बख्शी
बुद्धवाणीधर्म वियोगी हरि
बैशाख-माहात्म्यब्रजभाषा गद्यबैकुण्ठमणि शुक्ल
बोलती प्रतिमाशिकार-साहित्यश्रीराम शर्मा
भारतेन्दु हरिश्चन्द्र और बीसवीं शताब्दीआलोचनालक्ष्मीसागर वाष्र्णेय
भारत का संविधानबाल-साहित्यजयप्रकाश भारती
भारत-दुर्दशानाटकप्रतापनारायण मिश्र
भारतीय शिक्षानिबन्धडाॅ0 राजेन्द्र प्रसाद
भारतेन्दु हरिश्चन्द्र आलोचनालक्ष्मीसागर वाष्र्णेय
भावनाउपदेशवियोगी हरि
भाषा-योग-वाशिष्ठखडीबोली गद्यरामप्रसाद निरंजनी
भाषा-रहस्यभाषाविज्ञान श्याम सुन्दर दास
भाषा विज्ञानभाषाविज्ञान श्याम सुन्दर दास
भाषा-साहित्य-समीक्षाभाषाविज्ञानविनयमोहन शर्मा
भोर का ताराएकांकीजगदीशचन्द्र माथुर
भूतनाथउपन्यासदेवकीनन्दन खत्री
भूदान-यज्ञनिबन्धविनोबा भावे
भ्रमरगीत सारसमीक्षारामचन्द्र शुक्ल
मकरन्द बिन्दुनिबन्धपदुमलाल पुन्नालाल बख्शी
मदालसानिबन्धभारतेन्दु हरिश्चन्द्र
मन्दिर-प्रवेशधर्मवियोगी हरि
मन की बातेंनिबन्धगुलाबराय
माटी की मूरतेंरेखाचित्ररामवृक्ष बेनीपुरी
माधव-विलासब्रजभाषा गद्यलल्लूलाल
मानसरोवरकहानीप्रेमचन्द्र
मेरा जीवन-प्रवाहआत्मकथावियोगी हरि
मेरा परिवाररेखाचित्रमहादेवी वर्मा
मेरी असफलताएँआत्मकथागुलाबराय
मेरी यूरोप यात्रायात्राडाॅ0 राजेन्द्र प्रसाद
मेरे निबन्धनिबन्धगुलाबराय
मेवाड-केसरीकाव्यवियोगी हरि
मृगनयनीउपन्यासवृन्दावनलाल वर्मा
यात्रानिबन्धकाका कालेलकर
योग वाशिष्ट रामप्रसाद निरंजनी
रंगभूमिउपन्यासप्रेमचन्द्र
रस-मीमांसाआलोचनारामचन्द्र शुक्ल
रश्मिकाव्यमहादेवी वर्मा
रश्मिरथीकाव्यरामधारीसिंह ’दिनकर’
राष्ट्रभाषा और राष्ट्रीय एकतानिबन्धरामधारीसिंह ’दिनकर’
राष्ट्रीयतानिबन्धगुलाबराय
रानी केतकी की कहानीकथाइंशाअल्ला खाँ
राज्यश्रीनाटक (ऐतिहासिक)जयशंकर प्रसाद
रूपक-रहस्यआलोचना श्याम सुन्दर दास
रेखाएँ और रंगसंस्मरण, रेखाचित्रविनयमोहन शर्मा
रेणुकाकाव्यरामधारीसिंह ’दिनकर’
रेती के फूलनिबन्धरामधारीसिंह ’दिनकर’
लहरों के राजहंसनाटक मोहन राकेश
लोकमातासंस्मरणकाका कालेलकर
लोकमान्य तिलकजीवनीजयप्रकाश भारती
विचार-प्रवाहआलोचनाहजारीप्रसाद द्विवेदी
विचारवीथीनिबन्धरामचन्द्र शुक्ल
विज्ञान की विभूतियाँजीवनीजयप्रकाश भारती
वट-पीपलनिबन्धरामधारीसिंह ’दिनकर’
विश्व-साहित्यआलोचनापदुमलाल पुन्नालाल बख्शी
विवेचनात्मक गद्यनिबन्धमहोदवी वर्मा
वीणाकाव्यवियोगी वर्मा
वीर सतसईकाव्यवियोगी वर्मा
वीर हरदौलनाटकवियोगी वर्मा
वैज्ञानिक कोशकोश श्याम सुन्दर दास
व्यावहारिक समीक्षासमीक्षाविनयमोहन शर्मा
शिकार शिकार-कथाश्रीराम शर्मा
शिक्षा और संस्कृति राजेन्द्र बाबू 
 शखरः एक जीवनीउपन्यासअज्ञेय
 शोध-प्रविधि शोधविनयमोहन शर्मा
  
श्रखला की कडियाँसंस्मरणमहादेवी वर्मा
श्रंगार-रस-मण्डनब्रजभाषा गद्यविðलनाथ
श्रद्धाकणगद्य-काव्यवियोगी हरि
संगीत-शाकुन्तलनाटकप्रतापनारायण मिश्र
संस्कृति के चार अध्यायनिबन्धरामधारीसिंह ’दिनकर’
संस्मरणसंस्मरणकाका कालेलकर
संग्रामनाटकप्रेमचन्द्र
सत्यार्थप्रकाशधर्मस्वामी दयानन्द सरस्वती
सत्य हरिश्चन्द्रनाटकभारतेन्दु हरिश्चन्द्र
सन् बयालीस के संस्मरणसंस्मरणश्रीराम शर्मा
सरदार भगतसिंहजीवनीजयप्रकाश भारती
सरस्वतीपत्रिकासं0 महापवीरप्रसाद द्विवेदी
सर्वोदयनिबन्धकाका कालेलकर
सर्वोदय की बुनियादनिबन्धहरिभाऊ उपाध्याय
सान्ध्यगीतकाव्यमहादेवी वर्मा
सागर की लहरों परयात्राभगवतशरण उपाध्याय
सात गीत-वर्षकाव्यधर्मवीर भारती
साधना के पथ परनिबन्धहरिभाऊ उपाध्याय
साहित्य, शिक्षा और संस्कृतिनिबन्धडाॅ0 राजेन्द्र प्रसाद
साहित्य देवतानिबन्धमाखनलाल चतुर्वेदी
साहित्यालोचनआलोचन श्याम सुन्दर दास
साहित्यावलोकननिबन्धविनयमोहन शर्मा
साहित्य-शोध-समीक्षा शोधविनयमोहन शर्मा
साहित्य और कलानिबन्धगुलाबराय
सिद्धान्त और अध्ययनकाव्यशास्त्रगुलाबराय
सुखसागरखडीबोली गद्यमुंशी सदासुखलाल
सुलोचनानिबन्धभारतेन्दु हरिश्चन्द्र
सूरज का सातवाँ घोडाउपन्यासधर्मवीर भारती
सूर-साहित्यआलोचनहजारीप्रसाद द्विवेदी
सेवाग्राम की डायरीडायरीश्रीराम शर्मा
सेवासदनउपन्यासप्रेमचन्द्र
स्कन्दगुप्तनाटकजयशंकर प्रसाद
स्थितप्रज्ञ दर्शननिबन्धविनोबा भावे
स्मृति की रेखाएँसंस्मरणमहादेवी वर्मा
स्वतन्त्रता की ओरनिबन्धहरिभाऊ उपाध्याय
हंसपत्रिकासं0 प्रेमचन्द्र
हुंकारकाव्यरामधारीसिंह ’दिनकर’
हठी-हम्मीरनाटकप्रतापनारायण मिश्र
हमारा कत्र्तव्य और युगधर्मनिबन्धप्रतापनारायण मिश्र
हमारे गौरव के प्रतीकजीवनीजयप्रकाश भारती
हिन्दी-काव्य-विमर्शआलोचनागुलाबराय
हिन्दी को मराठी सन्तों की देन शोधविनयमोहन शर्मा
हिन्दी-गीतगोविन्दआलोचनाविनयमोहन शर्मा
हिन्दी-नाट्य-विमर्शआलोचनाविनयमोहन शर्मा
हिन्दी भाषा और साहित्य का इतिहासआलोचना श्याम सुन्दर दास
हिन्दी-साहित्यआलोचनाहजारीप्रसाद द्विवेदी
हिन्दी-साहित्य का इतिहासइतिहासरामचन्द्र शुक्ल
हिन्दी-साहित्य का सुबोध इतिहासइतिहासगुलाबराय
हिन्दी-साहित्य का आदिकालइतिहासहजारीप्रसाद द्विवेदी
हिन्दी-साहित्य की भूमिकाइतिहासहजारीप्रसाद द्विवेदी
हिन्दी-साहित्य-विमर्शआलोचनापदुमलाल पुन्नालाल बख्शी
हिन्दी-शब्द सागरकोश श्याम सुन्दर दास
हिन्दी-साहित्य: नए सन्दर्भआलोचनालक्ष्मीसागर वाष्र्णेय
हिमालय की पुकारनिबंध जयप्रकाश भारती
हिमालय-प्रवासयात्राकाका कालेलकर
क्षणदानिबन्धमहादेवी वर्मा

 
  




 
 

 
  



Comments

A list of Blog Posts (Playlist)

Show more

Follow us on Twitter

आपकी आगंतुक संख्या